7 شعر حافظ مناسب نوجوانان
کی گفته که شعر حافظ فقط برای بزرگترها است؟ حافظ رازهای زیادی برای نوجوانان دارد. شما در سنی هستید که کم کم ارتباطات عاشقانه را تجربه خواهید کرد. به دنیای روابط اجتماعی پرشور و پرسروصدا پا می گذارید. به چیزی نیاز دارید که شما را از تنش ها دور نگه دارد.
در این مقاله، قصد داریم شما نوگلان رو را به دنیای عشق واقعی، آرامش و معنویت حافظ گونه ببریم. شعر حافظ پیچیده و قدیمی نیست. بلکه، به تمام نسل ها تعلق دارد. حافظ از عشق، تنهایی، دوستی و امید می گوید. زبان او حال دل همه ی نسل هاست. بیایید با 7 شعر حافظ مناسب نوجوانان آشنا شوید و لذت ببرید.
معیارهای حافظ خوانی برای نوجوانان
انتخاب هفت غزل حافظ برای نوجوانان کاری چالش‌برانگیز است. زیبایی و عمق اشعار حافظ به قدری است که حتی بزرگسالان ساعت‌ها بر سر مفاهیم آن تفکر می کنند. با این حال، می‌توان غزل‌هایی را انتخاب کرد که مفاهیم ساده‌تر و قابل درک‌تری داشته باشند. تمام اشعار حافظ زیبایی‌های ادبی و فلسفی دارند که همین نسل نوجوان را جذب می کند.
معیارهای انتخاب شعر حافظ مناسب نوجوانان
در انتخاب این اشعار، به معیارهای زیر توجه شده:
- کوتاه بودن غزل: برای نوجوان خسته کننده نباشند
- سادگی زبان: انتخاب غزل‌هایی با واژگان ساده‌تر و عبارات رایج‌تر
- تفسیر های ساده و مفاهیم قابل درک: برای ارتباط گیری راحت نوجوانان
- موضوعات متنوع: مانند عشق، طبیعت، زندگی و مرگ برای جلب نظر نوجوانان با سلایق مختلف
آموزش حافظ خوانی
آموزش حافظ‌خوانی یا یادگیری حافظ خوانی شامل موارد زیر است:
- معنای واژگان: دانستن معانی ظریف و چندلایه‌ای
- شناخت صنایع ادبی: مانند تشبیه، استعاره، کنایه برای درک زیبایی‌های ادبی شعر
- تمرین روی وزن و قافیه: برای حفظ کردن شعر و ادا کردن آن با لحن و آهنگ درست
- توجه به لحن و آهنگ شعر: برای انتقال احساسات شاعر
- تغییر لحن بر اساس معنی: تناسب بین لحن خواندن هر بیت با معنی آن. مثلاً در ابیاتی که بیانگر شادی و نشاط است، لحن باید شاداب و پر انرژی باشد.
- استفاده از آواز: برای زیباتر کردن اجرا (به شرط دقت و ظرافت در حافظ خوانی تا به زیبایی شعر لطمه‌ای نزند.)
- درک مفاهیم عرفانی: مطالعه درباره عرفان و تصوف برای درک بهتر این مفاهیم
- گوش دادن به حافظ خوانان حرفه ای: مانند صدای حافظ خوانی بانو پروین دولت آبادی یا محمد رضا لطفی
- استفاده از منابع آموزشی حافظ خوانی
7 متن حافظ خوانی مناسب نوجوانان
معانی اشعار حافظ چند لایه هستند. برای آموزش حافظ خوانی به نوجوان، باید از لایه های ساده تر شروع کنید. معانی فلسفی را برای مراحل بعدی توضیح بدهید. هر شعر یک سری معانی سطحی و ساده تا کاملا فلسفی و ماورایی دارد. 7 غزل زیر شامل موضوعلت زیر برای نوجوان هستند:
- لزوم تلاش کردن برای رسیدن به اهداف
- تعادل در دوستی با دیگران
- تکیه محض بر خداوند، تلاش برای استقلال و عدم وابستگی محض به کمک دیگران
- توجه به آرامش روح و روان بیشتر از مسائل مادی
- شکرگزاری از خداوند برای خوشی ها و ناامید نشدن به خاطر غم ها
- شایسته بودن نوجوان برای رسیدن به آرزوهایش در نتیجه تلاش
- امید داشتن به حل مشکلات
از تو حرکت، از خدا برکت
تفسیر کامل غزل شماره 23 – خیال روی تو در هر طریق همره ماست
معنی کلی: برای رسیدن به یار و هدفی، باید تلاش کنی. کنج تنهایی ننشین و برو اهل تلاش باش.
خیالِ رویِ تو در هر طریق همرهِ ماست / نسیمِ مویِ تو، پیوندِ جانِ آگهِ ماست
به رَغمِ مدّعیانی که منعِ عشق کنند/ جمالِ چهرهٔ تو، حجّتِ موجّهِ ماست
ببین که سیبِ زنخدانِ تو چه می‌گوید/ هزار یوسفِ مصری، فتاده در چَهِ ماست
گر به زلفِ درازِ تو، دستِ ما نرسد/ گناهِ بختِ پریشان و دستِ کوتهِ ماست
به حاجبِ درِ خلوت‌سرایِ خاص بگو/ فُلان ز گوشه‌نشینانِ خاکِ درگهِ ماست
به صورت از نظر ما اگر چه محجوب است/ همیشه در نظرِ خاطرِ مرفّهِ ماست
اگر به سالی حافظ دری زَنَد، بگشای/ که سال‌هاست که مشتاقِ رویِ چون مهِ ماست
وقتی خدا رو داری، غم نداری
غزل 35
معنی کلی: وجود نفسانی من به خاطر عشق به حق نابود شده. با وجود عشق با یار (خداوند)، به حرف هیچکس گوش نمی کنم. خدا (یار) مرا کفایت می کند و حتی به بهشت هم نیازی ندارم.
برو به کارِ خود ای واعظ این چه فریادست/ مرا فِتاد دل از ره، تو را چه اُفتادست؟
میان او که خدا آفریده است از هیچ/ دقیقه‌ایست که هیچ آفریده نَگشادست
به کام تا نرساند مرا لبش، چون نای/ نصیحتِ همه عالم به گوشِ من بادست
گدایِ کویِ تو از هشت خُلد، مستغنیست/ اسیرِ عشقِ تو از هر دو عالم آزادست
اگر چه مستیِ عشقم خراب کرد ولی/ اساسِ هستیِ من زان خراب، آبادست
دلا مَنال ز بیداد و جورِ یار که یار/ تو را نصیب همین کرد و این از آن دادست
برو فِسانه مخوان و فُسون مدم حافظ/ کز این فسانه و افسون مرا بسی یادست
دعوت نوجوان به شکرگزاری: غزل 170
غزل 179
معنی کلی: خدا رو بابت خوشی ها در زندگی شکرگزار باش. فرامش نکن که فریب شادی های کوتاه مدت را نخوری. از خوشی ها استفاده مثبت کن. غم و خوشی هر دو گذرا هستند. به هیچیک خودت را نباز و وابسته نشو.
رسید مژده که ایّامِ غم نخواهد ماند/ چنان نماند چنین نیز هم نخواهد ماند
من ار چه در نظرِ یار خاک‌سار شدم/ رقیب نیز چنین محترم نخواهد ماند
چو پرده‌دار به شمشیر می‌زند همه را/ کسی مُقیمِ حریمِ حَرَم نخواهد ماند
چه جایِ شُکر و شکایت ز نقشِ نیک و بد است؟/ چو بر صحیفهٔ هستی رقم نخواهد ماند
دعوت نوجوان به تلاش و تعادل: غزل 122
غزل 122:
معنی کلی: در زندگی ات، فقط بر خداوند توکل کن و از او کمک بخواه. بر دیگران تکیه نکن و به قدرت خودت هم مغرور نشو. در ارتباط با دیگران، حد تعادل را نگه دار تا دچار مشکل نشوی. عدم تعادل عاقبت خوشی نخواهد داشت.
هر آن که جانبِ اهلِ خدا نگه دارد/ خُداش در همه حال از بلا نگه دارد
حدیثِ دوست نگویم مگر به حضرتِ دوست/ که آشنا، سخنِ آشنا نگه دارد/
دلا مَعاش چنان کن که گر بلغزد پا/ فرشته‌ات به دو دستِ دعا نگه دارد/
گَرَت هواست که معشوق نَگْسَلد/پی نگاه دار سرِ رشته تا نگه دارد
صبا بر آن سرِ زلف ار دلِ مرا بینی/ ز رویِ لطف بگویش که جا نگه دارد
چو گفتمش که دلم را نگاه دار چه گفت؟/ ز دستِ بنده چه خیزد؟
خدا نگه دارد سر و زر و دل و جانم فدایِ آن یاری/ که حقِّ صحبتِ مهر و وفا نگه دارد/
غبارِ راهگذارت کجاست تا حافظ/ به یادگار نسیمِ صبا نگه دار
دعوت نوجوان به آرامش و توکل: غزل 115
غزل 115:
معنی کلی: حاجت مهمی که داری را فقط از خداوند بخواه. بهترین چیزی که از خدا می توانی بخواهی آرامش است. هیچ نعمتی بهتر از آرامش روح و روان نیست. گاهی همه چیز بر وفق مراد است و گاهی نیست. آرام باش.
درختِ دوستی بنشان که کامِ دل به بار آرد/ نهالِ دشمنی بَرکَن که رنج بی‌شمار آرد
چو مهمانِ خراباتی به عزت باش با رندان/ که دردِ سر کشی جانا، گرت مستی خمار آرد
شبِ صحبت غنیمت دان که بعد از روزگارِ ما/ بسی گردش کُنَد گردون، بسی لیل و نهار آرد
عَماری دارِ لیلی را که مَهدِ ماه در حکم است/ خدا را در دل اندازش که بر مجنون گذار آرد
بهارِ عمر خواه ای دل، وگرنه این چمن هر سال/ چو نسرین صد گل آرد بار و چون بلبل هِزار آرد
خدا را چون دلِ ریشم قراری بست با زلفت/ بفرما لعلِ نوشین را که زودش باقرار آرد
در این باغ از خدا خواهد دگر پیرانه سر حافظ/ نشیند بر لبِ جویی و سروی در کنار آرد
غزل انگیزشی برای نوجوانان: 183
غزل 183:
معنی کلی: این روزها خیر و برکت خداوند در زندگی ات آشکار است. این برکت نتایج تلاشها و شایستگی خودت هم بوده. از لطف و رحمت خداوند به خودت غاف نشو.
دوش وقت سحر از غصه نجاتم دادند/ واندر آن ظلمتِ شب آبِ حیاتم دادند….
چه مبارک سَحَری بود و چه فرخنده شبی/ آن شب قدر که این تازه براتم دادند
بعد از این رویِ من و آینه وصف جمال/ که در آن جا خبر از جلوه ذاتم دادند
من اگر کامروا گشتم و خوشدل چه عجب؟/ مستحق بودم و اینها به زکاتم دادند….
امید به حل مشکلات نوجوانان: غزل 184
غزل 184
ظاهر این غزل درباره خلقت آدم از گل و پذیرش امانت داری اوست. این غزل ریشه در آیات قرآنی خلقت آدم دارد و اختلاف 72 فرقه ای مسلمانان بعد از رحلت پیامبر را حکایت می کند. حافظ به عشق خود به حق پابرجا مانده و اهل تفرقه نبوده.
تفسیر کلی: مشکلات فعلی تو را ناامید نکنند. به زودی همه آنها رفع خواهند شد.
دوش دیدم که ملائک در میخانه زدند/ گِلِ آدم بِسِرشتند و به پیمانه زدند….
آسمان بار امانت نتوانست کشید/ قرعه کار به نام من دیوانه زدند
جنگِ هفتاد و دو ملت همه را عُذر بِِنه/ چون ندیدند حقیقت زِهِ افسانه زدند
شکر ایزد که میان من و او صلح افتاد/ صوفیان رقص کنان ساغرِ شکرانه زدند
آتش آن نیست که از شعله او خندد شمع/ آتش آن است که در خرمنِ پروانه زدند….
خلاصه مطلب
در این مطلب، درباره نکات و اوصل حافظ خوانی گفتیم. 7 شعر حافظ مناسب نوجوانان از میان حدود 500 غزل را انتخاب کرده ایم. برای تفسیر کامل غزل ها و صوت حافظ خوانی با صدای شجریان و اساتید دیگر، به منبع اصلی مراجعه کنید. حافظ خوانی با دکلمه خوانی ارتباط معناداری دارد. اگر می خواهید یک حافظ خوان قوی شوید، از مهارت های دکلمه خوانی نیز سر در بیاورید. در اینجا 100 متن برای دکلمه خوانی و گویندگی بسیار زیبا آماده شده است.
دیدگاهتان را بنویسید