3 رژیم غذایی بیماران هموکروماتوز: کنترل آهن و حفظ سلامت
درباره رژیم غذایی بیماران هموکروماتوز چقدر می دانید؟
ما اغلب عبارت کم خونی و فقر آهن به گوش مان خورده تا هموکروماتوز یا همان آهن زیادی در خون. همسایه ای دارم که مدتی احساس خستگی مفرط و بی حالی می کرد. پوستش تغییر رنگ داده بود. با آزمایش خون، متوجه بیماری هموکروماتوز خود شده بود. ایشان با تغییر رژیم غذایی و زیر نظر پزشک توانست به زندگی عادی خود بازگردد.
در بیماری ژنیتیکی هموکروماتوز، قضیه برعکس فقر آهن است. بدن آهن بیش از حد جذب می کند. این تجمع آهن اضافه به قلب، کبد، پانکراس و مفصل ها آسیب می رساند. یکی از بهترین روش های مدیریت هموکروماتوز کاهش آهن با تغذیه است.
در مقاله حاضر، درباره رژیم غذایی بیماران هموکروماتوز اطلاعات دقیق و علمی می دهیم. سه جدول غذایی رایگان برای مدیریت این بیماری داریم. نکات و لیست مواد غذایی مضر و مفید را مشاهده کنید.
هموکروماتوز و رژیم غذایی: یک نگاه علمی
آیا می دانید جذب آهن اضافی به بدن بیش از فقر آهن برای سلامت بدن شما ضرر دارد؟ آهن اضافه به اندام های حیاتی بدن آسیب می زند.
عوارض منفی هموکروماتوز برای بدن
- کبد: سیروز کبدی (زخم شدن بافت کبد)، بزرگ شدن کبد و حتی سرطان کبد
- قلب: نارسایی قلبی و آریتمی (نامنظمی ضربان قلب)
- پانکراس: در نتیجه بیماری دیابت
- آرتریت (آسیب به مفصل ها)
- پوست: رنگ برنزه یا خاکستری پوست
- خستگی و ضعف مفرط: از شایع ترین علائم هموکروماتوز
رژیم غذایی مکمل درمان هموکروماتوز
رژیم غذایی به تنهایی نمی تواند این بیماری را درمان کند. اما با رعایت رژیم غذایی، می توانید سطح آهن بدن تان را کنترل کنید و جلوی پیشرفت بیماری را بگیرید.
اصول کلی تغذیه هموکروماتوز
- کاهش مصرف آهن
- محدود کردن مصرف گوشت قرمز، جگر، صدف، لوبیا خشک، عدس و غلات غنی شده با آهن
- اجتناب از مصرف مکمل های آهن مگر با تجویز پزشک مجرب
2. افزایش مصرف ویتامین C
- ویتامین C به جذب آهن کمک می کند. بنابراین، خوراکی های غنی از ویتامین C مانند مرکبات، توت فرنگی، کیوی، گوجه فرنگی و فلفل دلمه ای را محدود کنید.
3. مصرف مایعات فراوان
- نوشیدن مایعات و آب کافی به دفع آهن اضافه از بدن کمک می کند.
4. رژیم غذایی متنوع
- مصرف انواع مختلف میوه ها، سبزیجات، غلات کامل، و لبنیات کم چرب برای دریافت مغذی های ضروری
5. نکات مهم در بیماری هموکروماتوز
- اول مشورت با پزشک و بعد طراحی یک رژیم غذایی
- درمان اصلی: خونگیری منظم برای کاهش سطح آهن بدن
- مراقبت پزشکی و رژیم غذایی با هم
3 رژیم غذایی معروف برای افراد مبتلا به هموکروماتوز
سه رژیم غذایی معروف برای کمک به بیماران هموکروماتوز وجود دارد:
1. رژیم مدیترانه ای: سرشار از میوه ها، سبزیجات، غلات کامل، ماهی و روغن زیتون
نکته: سبزیجات برگ تیره که آهن بیشتری دارند را از رژیم مدیترانه ای حذف کنید.
2. رژیم گیاهخواری یا وگان: این رژیم به طور طبیعی آهن کمتری دارد. البته باید از جذب ترکبیات مغذی ضروری به بدن تان مطمئن شوید.
3. رژیم غذایی کم آهن: به طور خاص، برای کاهش مصرف آهن طراحی شده. شامل غذاهای کم آهن و اجتناب از غذاهای پر آهن است.
رژیم مدیترانه ای بیماران هموکروماتوز (مبتنی بر آهن کم)
در تهیه یک جدول غذایی مبتنی بر رژیم مدیترانه ای، نکات زیر را فراموش نکنید:
- سبزیجات با آهن کم: سبزیجات کلم بروکلی، اسفناج و چغندر اسید اگرالیک دارند. اسید اگزالیک جذب آهن را کاهش می دهد. اما برای بیمار کروماتوز، بهتر است سبزیجاتی با آهن کمتر مانند گوجه فرنگی، خیار، فلفل دلمه، قارچ و کدو را مصرف کند.
- حبوبات: منباع خوب پروتئین و فیبر هستند اما آهن دارند. برای کاهش آهن حبوبات، آنها را همراه با لیمو مصرف کنید. ترشی لیمو جلوی جذب آهن حبوبات را می گیرد.
- گوشت: به جای گوشت قرمز از گوشت سفید مانند مرغ و ماهی استفاده کنید.
- روغن: روغن زیتون بهترین روغن برای پخت و پز است.
- غلات: نان سبوس دار، برنج قهوه ای و جودوسر بهترین منابع فیبر هستند.
برنامه غذایی برای هموکروماتوز: جدول غذایی مدیترانه ای
|
|
وعده غذایی | نمونه غذاها |
|---|---|---|
|
|
صبحانه |
نان تست سبوس‌دار با روغن زیتون، املت سفیده تخم‌مرغ با سبزیجات، میوه‌های تازه، چای یا قهوه بدون شکر
|
|
|
میان‌وعده |
میوه‌های تازه (توت فرنگی، انگور، سیب)، ماست کم‌چرب با میوه
|
|
|
ناهار |
سالاد سبزیجات با مرغ یا ماهی گریل شده، نان سبوس‌دار، یک کاسه سوپ سبزیجات
|
|
|
میان‌وعده |
آجیل و دانه‌ها، یک مشت کشمش
|
|
|
شام |
ماهی سالمون گریل شده با سبزیجات پخته، برنج قهوه‌ای، سالاد یونانی
|
رژیم گیاهخواری وگان برای بیماران هموکروماتوز
رژیم گیاهی وگان به عنوان یک رژیم غذایی بیماران هموکروماتوز معروف شناخته شده. با انتخاب این رژیم، جذب آهن را به طور طبیعی کاهش دهید. اصول کلی رژیم وگان برای بیماران هموکروماتوز عبارتند از:
- تاکید بر غذاهای گیاهی
- منابع پروتئین گیاهی: حبوبات، دانه‌ها، آجیل و محصولات سویا
- غلات کامل: نان سبوس‌دار، برنج قهوه‌ای، جو و سایر غلات کامل دارای فیبر و سایر مواد مغذی ضروری
- میوه‌ها و سبزیجات: انواع مختلفی از میوه‌ها و سبزیجات کم‌آهن مانند گوجه فرنگی، خیار، کلم، بادمجان و میوه‌های شیرین مانند هندوانه و طالبی.
- روغن‌های گیاهی: روغن زیتون، روغن کانولا و روغن آووکادو.
- توجه به منابع آهن: از مصرف بیش از حد غذاهای حاوی آهن مانند سبزیجات برگ سبز تیره به مقدار زیاد خودداری شود.
جدول غذایی وگان برای بیماران هموکروماتوز
جدول رایگان رژیم وگان: گیاهی کم آهن
| وعده غذایی | نمونه غذاها | |
| صبحانه | اوتمیل با میوه‌های تازه و مغزها، نان تست سبوس‌دار با کره بادام زمینی، اسموتی میوه و سبزیجات | |
| میان‌وعده | میوه‌های تازه، آجیل و دانه‌ها، ماست سویا با میوه | |
| ناهار | سالاد بزرگ با حبوبات (لوبیا چشم بلبلی یا نخود)، سبزیجات برگ سبز روشن، سس لیمو و روغن زیتون، نان سبوس‌دار | |
| میان‌وعده | میوه خشک، یک مشت کشمش | |
| شام | کاری لوبیا چشم بلبلی با برنج قهوه‌ای، توفو سرخ شده با سبزیجات، سوپ نخود |
رژیم غذایی کم آهن: جدول غذایی دشمن هموکروماتوز
رژیم غذایی بیماران هموکروماتوز مبتنی بر غذاهای کم آهن است. در اجرای این رژیم، اصول زیر را فراموش نکنید:
- محدود کردن ویتامین C: ویتامین C جذب آهن را افرایش می دهد.
- کاهش مصرف آهن: برای مثال، کاهش مصرف غذاهای غنی از آهن مانند زرده تخم مرغ، جگر، گوشت قرمز، سبزیجات برگ سبز تیره، حبوبات (عدس) و غلات کامل سبوس دار
- افزایش مصرف خوراکی های کم آهن: میوه ها، سبزیجات، لبنیات کم چرب، غلات تصفیه شده، مرغ و ماهی بدون پوست و استخوان.
- خودداری جدی از مصرف مکمل های آهن
نمونه جدول غذایی رایگان کم آهن
| روز | صبحانه | میان وعده | ناهار | میان وعده | شام | |
| یکشنبه | املت سفیده تخم مرغ با سبزیجات، نان تست سفید، میوه | ماست کم چرب با میوه | سالاد مرغ گریل شده با سس لیمو، نان سفید | میوه | ماهی سالمون پخته با سبزیجات بخارپز، برنج سفید | |
| دوشنبه | بلغور جو دوسر با شیر بدون لاکتوز و میوه، نان تست سفید | آجیل (بادام، گردو) | سوپ سبزیجات (بدون حبوبات)، نان تست سفید | میوه | مرغ گریل شده با سالاد سبزیجات | |
| سه شنبه | تخم مرغ آب پز، نان تست سفید، میوه | ماست کم چرب | سالاد تن ماهی (آب گرفته)، نان سفید | میوه | گوشت بوقلمون کبابی با سبزیجات کبابی، برنج سفید | |
| چهارشنبه | پنیر کاتیج با میوه، نان تست سفید | میوه | سالاد ماکارونی با مرغ پخته (بدون سس)، نان سفید | ماست کم چرب | ماهی قزل آلا پخته با سبزیجات بخارپز، برنج سفید | |
| پنجشنبه | املت سفیده تخم مرغ با سبزیجات، نان تست سفید، میوه | ماست کم چرب با میوه | سوپ مرغ (بدون گوشت تیره)، نان سفید | میوه | گوشت بوقلمون کبابی با سالاد سبزیجات | |
| جمعه | بلغور جو دوسر با شیر بدون لاکتوز و میوه، نان تست سفید | آجیل (بادام، گردو) | سالاد تن ماهی (آب گرفته)، نان سفید | میوه | ماهی سالمون پخته با سبزیجات بخارپز، برنج سفید | |
| شنبه | پنیر کاتیج با میوه، نان تست سفید | میوه | سالاد ماکارونی با مرغ پخته (بدون سس)، نان سفید | ماست کم چرب | مرغ گریل شده با سالاد سبزیجات |
یک وعده غذایی مفید در رژیم غذایی بیماران هموکروماتوز
- صبحانه: بلغور جودوسر، میوه های تازه و آجیل
- ناهار: ماهی سالمون با برنج قهوه ای و سبزیجات بخارپز
- شام: سالاد سبزیجات با مرغ یا ماهی گریل شده
نکته: از نظر طب سنتی ایرانی، مصرف ماهی در شب در فاصله زمانی نزدیک به خواب با سکته ها ارتباط معناداری دارد.
برای اطلاع از رژیم غذایی کارنیور کلیک کنید.
غذاهای مفید برای بیماران هموکروماتوز
مهمترین منابع مغذی در رژیم غذایی بیماران هموکروماتوز را بشناسید:
- میوه ها و سبزیجات (به جز اسفناج و سبزیجات برگ تیره)
- غلات کامل: برنج قهوه ای، جودوسر، کینوا، نان سبوس دار
- ماهی
- مرغ بدون پوست
- لبنیات کم چرب
- آجیل و دانه ها: مغز بادام، گردو، دانه چیا، بذر کتان، تخمه آفتابگردان
غذاهای مضر برای بیماران هموکروماتوز
در رژیم غذایی بیماران هموکروماتوز، از یک سری خوراکی ها باید پرهیز کنید. یا اینکه تا جای ممکن، مصرف آنها را محدود کنید.
- گوشت قرمز
- جگر
- صدف
- لوبیا خشک
- عدس
- غلات غنی شده با آهن
- مکمل های آهن
- غذاهای فرآوری شده: تمام غذاهای دارای چربی اشباع، ترانس مانند ناگت مرغ، کباب لقمه آماده و غیره.
خلاصه مطلب
در مقاله حاضر، 3 رژیم غذایی بیماران هموکروماتوز را معرفی کردیم. سه جدول غذایی بر اساس این رژیم ها ارائه دادیم. نکات، غذاهای مفید و مضر را گفتیم. دو رژیم غذایی بیماران هموکروماتوز مدیترانه ای و وگان بسیار معروفند. رژیم کم آهن نیز بسیار کمک کننده و مغذی است.
پیشنهاد: یک کتاب عالی از آمازون برای کنترل آهن در هموکروماتوز
دیدگاهتان را بنویسید