رژیم غذایی دیابت 15 روزه: کاهش وزن و کنترل قند خون
رژیم 15 روزه دیابت: واقعیت است یا افسانه؟
متاسفانه، یک رژیم غذایی دیابت سریع و کوتاه مدت مانند رژیم 15 روزه دیابت علمی و تایید شده نیست. دیابت یک بیماری مزمن است. کاهش موقتی و غیر پایدار وزن یا قند خون به بدن آسیب می رساند. به علاوه، یک رژیم طاقت فرسا مانند رژیم 15 روزه دیابت اثرات روانی منفی مانند حس شکست و محرومیت را به دنبال دارد.
در این مقاله، معروف ترین رژیم های غذایی برای افراد دیابتی را با ذکر جزئیات توضیح می دهیم. جداول رایگان تغذیه بیماران دیابتی نوع 2 و 1، نفروپاتی کلیوی، کاهش وزن و فشار خون را مشاهده کنید.
بهترین رژیم های غذایی برای دیابتی ها
سه رژیم غذایی کلی و معروف برای تغذیه افراد دیابتی کمک به درمان دیابت وجود دارد:
- رژیم مدیترانه ای: برای بیماران دیابتی مبتلا به بیماری قلبی عروقی و در کل تمام افراد مبتلا به دیابت کاربرد موثر دارد. لطفا لینک مربوط را مشاهده کنید چون مقاله رژیم مدیترانه ای بسیار جامع است.
- رژیم غذایی DASH: برای دیابتی های مبتلا به فشار خون کاربرد عالی دارد. اگر به دنبال رژیم غذایی دیابت و فشار خون هستید، رژیم DASH را انتخاب کنید. ما این رژیم را خیلی جامع در مقاله مربوط توضیح داده ایم.
- رژیم کم کربوهیدرات: برای کاهش وزن و کنترل قند خون افراد دیابتی موثر است. در این رژیم، کربوهیدرات های ساده را حذف می کنید. قندهای افزودنی، مواد تهیه شده از آرد سفید و مواد تصفیه شده را حذف می کنید. در عوض، کربوهیدرات پیچیده با فیبر بالا، پروتئین و چربی های سالم را مصرف می کنید.
اصول رژیم غذایی برای دیابتی ها
بر طبق تفاوت های افراد، دهها رژیم غذایی متفاوت برای کنترل قند خون وجود دارد. به طور کلی، تمام رژیم های غذایی ضد دیابت بر موارد زیر تاکید دارند:
- کاهش مصرف کربوهیدرات ساده: مانند انواع قند و شیرینی بسته بندی شده و تصفیه شده یا فرآوری شده
- افزایش مصرف کربوهیدرات پیچیده با فیبر بالا
- افزایش مصرف فیبر: برای کند شدن هضم کربوهیدرات و کاهش جذب قند خون
- مصرف چربی سالم (به خصوص امگا 3 غالب): روغن زیتون، روغن آووکادو، روغن دانه ها و آجیل ها.
- مصرف پروتئین باکیفیت: برای احساس سیری زودتر و کنترل وزن
- کاهش مصرف انواع چربی اشباع و ترانس: خطر جذب کلسترول بد و افزایش مقاومت به انسولین
لیست کربوهیدرات های پیچیده با فیبر بالا (ضد دیابت)
کربوهیدرات های ساده برای دیابتی ها بسیار مضرند. برعکس، کربوهیدرات پیچیده با فیبر بالا قند خون و وزن را کنترل می کنند. منظور از مواد غذایی حاوی کربوهیدرات پیچیده با فیبر بالا موارد زیر است:
- نان سبوس دار، جو دوسر
- برنج قهوه ای
- دانه کینوا
- انواع لوبیا سفید، گاربانزو، چشم بلبلی، پینتو، لوبیا سیاه، نخود، نخود سبز، عدس
- انواع میوه ها و سبزیجات: سیب، گلابی، انگور، هلو، انواع توت مانند زغال اخته، توت سیاه
- سبزیجات برگ دار و ریشه ای: کاهو، کلم بروکلی، کلم پیچ، فلفل سبز و قرمز، ذرت، هویج، شلغم، ساقه چغندر، سیب زمینی شیرین
لیست مواد غذایی پروتئینی ضد دیابت
پروتئین های باکیفیت چند فایده مهم برای دیابتی ها دارند: کنترل قند خون، هضم آرام، احساس سیری، حفظ عضلات، و کاهش خطر بیماری قلبی. معمترین مواد غذایی پروتئینی برای دیابتی ها عبارتند از:
- ماهی چرب امگا 3 سالمون و قزل آلا
- مرغ بدون پوست
- حبوبات
- تخم مرغ
- آجیل و دانه ها (بادام زمینی، گردو، تخمه آفتابگردان، تخم کتان و دانه چیا)
- پروتئین گیاهی سویا مانند توفو و تمپه
لیست مواد غذایی مضر حاوی چربی اشباع و ترانس
این مواد غذایی برای دیابتی ها مضرند:
- گوشت قرمز، گاو و خوک
- لبنیات پر چرب، خامه و پنیر پر چرب
- روغن های جامد و پالم
- غذاهای سرخ شده
- چربی ترانس در غذاهای فرآوری شده مانند غلات صبحانه آماده،انواع بیسکویت، چیپس و پفک، کره گیاهی، ناگت مرغ، کباب لقمه آماده، سوسیس، کالباس و غیره.
نمونه برنامه رژیم غذایی برای دیابتی ها
| وعده غذایی | نمونه غذاها | |
| صبحانه | نان سبوس‌دار با پنیر کم‌چرب، تخم‌مرغ آب‌پز، میوه تازه، یک لیوان شیر کم‌چرب | |
| میان وعده صبح | یک عدد میوه (سیب، پرتقال، گلابی)، یک مشت آجیل | |
| ناهار | سالاد سبزیجات با مرغ یا ماهی گریل شده، برنج قهوه‌ای، ماست کم‌چرب | |
میان وعده بعد از ظهر | یک مشت نخودچی، یک عدد خیار | |
| شام | سوپ سبزیجات، ماهی قزل‌آلا، سبزیجات پخته، نان سبوس‌دار | |
| قبل از خواب | یک لیوان شیر گرم بدون شکر |
نمونه یک هفته برنامه غذایی ضد دیابت
| روز | صبحانه | میان وعده صبح | ناهار | میان وعده بعد از ظهر | شام | |
| یکشنبه | نان سبوس‌دار با کره بادام زمینی، میوه | موز | سالاد مرغ، برنج قهوه‌ای | ماست یونانی | ماهی سالمون، سبزیجات بخارپز | |
| دوشنبه | املت سبزیجات، نان تست سبوس‌دار | سیب | عدس پخته، سالاد کاهو | هویج رنده شده | مرغ گریل شده، سبزیجات کبابی | |
| سه شنبه | جو دوسر با میوه و آجیل | پرتقال | سالاد ماکارونی با مرغ+ نان سبوس‌دار | بادام | ماهی تن کنسرو شده، سالاد | |
| چهارشنبه | تخم‌مرغ آب‌پز، نان تست سبوس‌دار، آووکادو | موز | سوپ سبزیجات، نان سبوس‌دار | خیار | گوشت گوسفند بدون چربی، سبزیجات پخته | |
| پنجشنبه | پنیر کاتیج (نرم دانه ای)، میوه، نان سبوس‌دار | سیب | سالاد لوبیا، نان سبوس‌دار | گردو | مرغ تندوری، برنج قهوه‌ای | |
| جمعه | اسموتی میوه و سبزیجات، نان سبوس‌دار | موز | سالاد مرغ، نان سبوس‌دار | ماست یونانی | ماهی سالمون، سبزیجات بخارپز | |
| شنبه | املت سبزیجات، نان تست سبوس‌دار | پرتقال | عدس پخته، سالاد کاهو | هویج رنده شده | مرغ گریل شده، سبزیجات کبابی |
رژیم غذایی کتواسیدوز دیابتی: یک تصور غلط رایج
متاسفانه، یک باور غلط درباره کتواسیدوز دیابتی وجود دارد. افراد به دنبال یک رژیم غذایی برای وضعیت کتواسیدوز دیابتی هستند اما این اشتباه است.
سوال: کتو اسیدوز دیابتی چیست؟
پاسخ:
کتواسیدوز دیابتی یک وضعیت اورژانسی پزشکی است که ناشی از کمبود شدید انسولین در بدن است. این وضعیت نیاز به مراقبت جدی و فوری پزشکی دارد. در این شرایط، بدن برای تامین انرژی به جای گلوکز شروع به تجزیه چربی ها می کند. با تولید مقادیر زیادی کتون (چربی تجزیه شده) در خون، بدن بیمار تا حد کما و حتی مرگ پیش می رود.
رژیم غذایی در کتواسیدوز دیابتی
از نظر علمی، نمی توانیم یک رژیم غذایی مشخص همگانی برای این وضعیت طراحی کنیم. پزشک باید تصمیم بگیرد که چه رژیم غذایی ای متناسب با داروها و شرایط بیمار تنظیم شود. در وضعیت کتواسیدوز دیابتی، ابتدا باید به پزشک مراجعه کنید. با تزریق انسولین، مایعات و الکترولیت ها، سطح قند خون و کتون ها کنترل خواهد شد. سپس، پزشک رژیم غذایی شما را تعیین می کند.
هشدار: برخی رژیم های غذایی مد روز برای افراد مبتلا به دیابت خطرناکند. لطفا تحت نظر متخصص تغذیه دیابت، یک رژیم غذایی دقیق برای کنترل قند خونتان را تنظیم کنید.
رژیم غذایی نفروپاتی دیابتی: محافظت از کلیه ها
نفروپاتی دیابتی چیست؟
نفروپاتی دیابتی یکی از عوارض جدی دیابت است که به کلیه ها آسیب جدی می رسد. رژیم غذایی نفروپاتی دیابتی می تواند به مدیریت و کند کردن روند این بیماری کمک کند.
مزایای رژیم غذایی نفروپاتی دیابتی
رژیم غذایی نفروپاتی دیابتی همان رژیم غذایی دیابتی کلیوی است. این رژیم فواید خاصی برای این دسته از بیماران دارد:
- کنترل قند خون برای محافظت از کلیه ها: کلیه ها فرصت ترمیم پیدا می کنند.
- کاهش فشار خون برای محافظت از کلیه ها
- کاهش پروتئین در ادار (که نشانه آسیب کلیوی است)
- کنترل سطح مواد معدنی پتاسیم و فسفر در خون (که برای این بیماری خطرناکند)
اصول رژیم غذایی دیابتی کلیوی
- کنترا مصرف سدیم و نمک برای کاهش فشار خون
- محدود کردن مصرف مواد غذایی حاوی پتاسیم و فسفر
- توجه به مصرف کلسیم برای حفظ استخوان ها
- مصرف مایعات به حد کافی
جدول رژیم غذایی نفروپاتی دیابتی
| مواد غذایی مفید | مواد غذایی که باید با احتیاط مصرف شوند یا از آنها اجتناب شود | |
میوه‌ها و سبزیجات: سیب، گلابی، انگور، خیار، کرفس، هویج، توت فرنگی، بلوبری | موز، پرتقال، کیوی، آووکادو (به دلیل پتاسیم بالا) | |
غلات کامل: نان سبوس‌دار، برنج قهوه‌ای، ماکارونی سبوس‌دار | غلات تصفیه شده، نان سفید | |
گوشت‌های کم چرب: مرغ بدون پوست، ماهی | گوشت قرمز، فرآورده‌های گوشتی فرآوری شده (سوسیس، کالباس) | |
لبنیات کم چرب: شیر کم چرب، ماست کم چرب | لبنیات پرچرب، پنیرهای پر نمک | |
حبوبات: لوبیا، نخود، عدس (با احتیاط و با مشورت پزشک) | حبوبات خشک شده، حبوبات کنسرو شده با نمک زیاد | |
روغن‌های سالم: روغن زیتون، روغن کانولا | روغن‌های جامد، روغن‌های هیدروژنه | |
آجیل و دانه‌ها: بادام، گردو (به مقدار محدود و با مشورت پزشک) | آجیل شور، دانه‌های روغنی شور |
رژیم غذایی برای افراد دیابتی نوع 2
شرایط بیماری مزمن دیابت نوع 2 چیست؟
در دیابت نوع 2، بدن به اندازه کافی هورمون انسولین را تولید نمی کند. یا اینکه، بدن پاسخ مناسبی به این هورمون ندارد.
شاید بپرسید: نقش هورمون انسولین در بدن چیست؟
هورمون انسولین نقش مهمی در تولید انرژی مفید برای فعالیت بدن دارد. بدن برای انرژی باید قند خون (گلوکز) را به اندازه کافی جذب سلول های خود کند. اگر گلوکز به درستی جذب سلول ها نشود، در خون تجمع کرده و قند خون بدن بالا می رود.
علائم دیابت نوع 2
- تشنگی مکرر
- ادرار زیاد
- گرسنگی شدید
- تاری دید
- زخم مزمن
- بی حسی یا گزگز دست و پاها
هشدار و نکته: تغذیه نقش مهمی در مدیریت دیابت نوع 2 دارد. این بیماری می تواند به سایر اندام های بدن آسیب برساند. از جمله، قلب، مغز، کلیه ها، اعصاب، بینایی و پوست.
نمونه برنامه غذایی هفتگی برای افراد دیابتی نوع 2:
| روز | صبحانه | میان وعده صبح | ناهار | میان وعده بعد از ظهر | شام | |
| یکشنبه | املت با سبزیجات، نان سبوس‌دار | میوه | سالاد مرغ، نان سبوس‌دار | ماست کم چرب با مغزها | ماهی گریل شده، برنج قهوه‌ای، سبزیجات بخارپز | |
| دوشنبه | جو دوسر با میوه و مغزها | میوه | سوپ سبزیجات، نان سبوس‌دار | میوه | گوشت بدون چربی، سیب زمینی شیرین پخته، سبزیجات | |
| سه شنبه | تخم مرغ آب پز، نان سبوس‌دار، سبزیجات | ماست کم چرب با میوه | سالاد تن ماهی، نان سبوس‌دار | میوه | مرغ کبابی، برنج قهوه‌ای، سبزیجات | |
| چهارشنبه | اسموتی میوه و سبزیجات | مغزها | عدس پلو، سالاد سبزیجات | ماست کم چرب | ماهی گریل شده، سبزیجات بخارپز | |
| پنجشنبه | پنیر کاتیج، نان سبوس‌دار، میوه | میوه | سالاد ماکارونی با مرغ، نان سبوس‌دار | میوه | گوشت بدون چربی، سیب زمینی شیرین پخته، سبزیجات | |
| جمعه | املت با سبزیجات، نان سبوس‌دار | میوه | سوپ سبزیجات، نان سبوس‌دار | ماست کم چرب با مغزها | ماهی گریل شده، برنج قهوه‌ای، سبزیجات بخارپز | |
| شنبه | جو دوسر با میوه و مغزها | میوه | سالاد تن ماهی، نان سبوس‌دار | میوه | مرغ کبابی، برنج قهوه‌ای، سبزیجات |
رژیم غذایی برای افراد دیابتی نوع 1
در دیابت نوع 1، بدن به هیچ وجه انسولین تولید نمی کند. دیابت نوع 1 یک بیماری خود ایمنی است. سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول های تولید کننده انسولین در پانکراس حمله و آنها را نابود می کند. هورمون انسولین نقش انتقال گلوکز به خون و سپس به سلول های بدن برای انرژی و فعالیت را بر عهده دارد. بدون انسولین، گلوکز در خون جمع شده و قند خون در بدن افزایش می یابد. علت دیابت نوع 1 می تواند ویروسی باشد.
علائم دیابت نوع 1 مشابه نوع 2 به اضافه ی کاهش شدید وزن بدن بر خلاف اشتهای زیاد است.
نکته: رژیم غذایی دیابت نوع 1 نقش مهمی در مدیریت این بیماری دارد.
شاید بپرسید:
تفاوت دیابت نوع 1 و 2 در چیست؟
به جدول مقایسه دیابت نوع 1 و 2 توجه کنید.
| ویژگی | دیابت نوع ۱ | دیابت نوع ۲ | |
هدف اصلی رژیم غذایی | کنترل دقیق قند خون با شمارش کربوهیدرات و تطبیق آن با انسولین | کنترل قند خون از طریق رژیم غذایی، فعالیت بدنی و داروها | |
| انعطاف پذیری | کمتر | بیشتر | |
اهمیت کربوهیدرات‌ها | بسیار بالا | بالا | |
| اهمیت فیبر | مهم | بسیار مهم | |
| اهمیت کاهش وزن | مهم (برای کاهش نیاز به انسولین) | بسیار مهم | |
محدودیت در مصرف کربوهیدرات‌های ساده | مهم | بسیار مهم |
نکته مهم: در دیابت نوع 1، شمارش دقیق کربوهیدرات ها در هر وعده غذایی و تطبیق آنها با دوز انسولین بسیار مهمه. از ورزش منظم نیز غافل نباشید.
نمونه رژیم غذایی دیابت نوع 1: جدول رایگان
| روز | صبحانه | میان وعده صبح | ناهار | میان وعده بعد از ظهر | شام | |
| یکشنبه | جو دوسر با شیر بدون لاکتوز و میوه، نان سبوس‌دار | میوه (مثلا سیب یا پرتقال) | سالاد مرغ گریل شده با نان سبوس‌دار | ماست یونانی کم چرب با مغزها | ماهی سالمون گریل شده با سبزیجات بخارپز و برنج قهوه‌ای | |
| دوشنبه | تخم مرغ آب پز، نان سبوس‌دار، سبزیجات | میوه (مثلا موز) | سوپ سبزیجات، نان سبوس‌دار | پنیر کاتیج کم چرب با میوه | گوشت بوقلمون کبابی با سیب زمینی شیرین و سبزیجات | |
| سه شنبه | املت سبزیجات با نان سبوس‌دار | میوه (مثلا توت فرنگی) | سالاد تن ماهی با نان سبوس‌دار | ماست یونانی کم چرب با میوه | مرغ گریل شده با سالاد سبزیجات و نان سبوس‌دار | |
| چهارشنبه | اسموتی میوه و سبزیجات با شیر بدون لاکتوز | مغزها (مثلا بادام) | عدس پلو با سبزیجات | میوه (مثلا آووکادو) | ماهی قزل آلا گریل شده با سبزیجات بخارپز و برنج قهوه‌ای | |
| پنجشنبه | پنیر کاتیج کم چرب با میوه و نان سبوس‌دار | میوه (مثلا کیوی) | سالاد ماکارونی (با استفاده از ماکارونی سبوس‌دار) با مرغ گریل شده | ماست یونانی کم چرب با میوه | گوشت گوسفند کبابی با سبزیجات کبابی و برنج قهوه‌ای | |
| جمعه | جو دوسر با شیر بدون لاکتوز و میوه، نان سبوس‌دار | میوه (مثلا انار) | سوپ سبزیجات، نان سبوس‌دار | پنیر کاتیج کم چرب با میوه | ماهی سالمون گریل شده با سبزیجات بخارپز و برنج قهوه‌ای | |
| شنبه | تخم مرغ آب پز، نان سبوس‌دار، سبزیجات | میوه (مثلا گریپ فروت) | سالاد تن ماهی با نان سبوس‌دار | ماست یونانی کم چرب با میوه | مرغ گریل شده با سالاد سبزیجات و نان سبوس‌دار |
کاهش وزن برای دیابتی ها
کاهش وزن برای دیابتی ها، به خصوص دیابت نوع 2، فایده زیادی دارد. چرا؟ چون کاهش حتی چند کیلوگرم وزن می تواند حساسیت بدن به انسولین را افزایش دهد. در نتیجه، بدن قند خون را بهتر کنترل می کند. البته همه افراد مبتلا به دیابت به کاهش وزن نیاز ندارند. افراد با وزن سالم باید روی حفظ وزن خود تمرکز کنند.
مزایای کاهش وزن برای دیابتی ها
- کنترل فشار خون
- کاهش سطح چربی خون: کاهش جذب کلسترول بد یا تری گلیسرید
- کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی
جدول برنامه غذایی کاهش وزن دیابتی های چاق
| روز | صبحانه | میان وعده صبح | ناهار | میان وعده بعد از ظهر | شام | |
| یکشنبه | جو دوسر با شیر بدون لاکتوز و میوه، نان سبوس‌دار | میوه (سیب، پرتقال) | سالاد مرغ گریل شده با نان سبوس‌دار | ماست یونانی کم چرب با مغزها | ماهی سالمون گریل شده با سبزیجات بخارپز و برنج قهوه‌ای | |
| دوشنبه | تخم مرغ آب پز، نان سبوس‌دار، سبزیجات | میوه (موز) | سوپ سبزیجات، نان سبوس‌دار | پنیر کاتیج کم چرب با میوه | گوشت بوقلمون کبابی با سیب زمینی شیرین و سبزیجات | |
| سه شنبه | املت سبزیجات با نان سبوس‌دار | میوه (توت فرنگی) | سالاد تن ماهی با نان سبوس‌دار | ماست یونانی کم چرب با میوه | مرغ گریل شده با سالاد سبزیجات و نان سبوس‌دار | |
| چهارشنبه | اسموتی میوه و سبزیجات با شیر بدون لاکتوز | مغزها (بادام) | عدس پلو با سبزیجات | میوه (آووکادو) | ماهی قزل آلا گریل شده با سبزیجات بخارپز و برنج قهوه‌ای | |
| پنجشنبه | پنیر کاتیج کم چرب با میوه و نان سبوس‌دار | میوه (کیوی) | سالاد ماکارونی (با استفاده از ماکارونی سبوس‌دار) با مرغ گریل شده | ماست یونانی کم چرب با میوه | گوشت گوسفند کبابی با سبزیجات کبابی و برنج قهوه‌ای | |
| جمعه | جو دوسر با شیر بدون لاکتوز و میوه، نان سبوس‌دار | میوه (انار) | سوپ سبزیجات، نان سبوس‌دار | پنیر کاتیج کم چرب با میوه | ماهی سالمون گریل شده با سبزیجات بخارپز و برنج قهوه‌ای | |
| شنبه | تخم مرغ آب پز، نان سبوس‌دار، سبزیجات | میوه (گریپ فروت) | سالاد تن ماهی با نان سبوس‌دار | ماست یونانی کم چرب با میوه | مرغ گریل شده با سالاد سبزیجات و نان سبوس‌دار |
نکته: گیاه چینی بربرین اثرات فوق العاده ای در کنترل قند خون و کنترل وزن دیابتی ها دارد. این گیاه را افراد مبتلا به سرطان نیز مصرف می کنند تا حداقل گلوکز جذب سلول های سرطانی شود. البته با متخصص تغذیه مشورت کنید.
خلاصه مطلب
در مقاله حاضر، معروف ترین رژیم های غذایی دیابت، مدیترانه ای، DASH و کم کربوهیدرات را معرفی کردیم. جدول های رایگان تغذیه برای بیماران دیابتی نوع 1، 2، فشار خون بالا، لاغری و نفروپاتی کلیوی را طراحی کردیم. نکات مهمی درباره مواد غذایی مفید و مضر برای دیابتی ها و ترکیبات آنها گفتیم. در پایان، باز تاکید می کنیم: سرچ کاربران درباره رژیم 15 روزه دیابت اشتباه است. چنین رژیمی غیر علمی، موقتی و پرضرر است.
نکته: دیابت نوع 2 و 1 می تواند به انواع سرطان ها منجر شود. لطفا لیست خوراکی های سالم ضد سرطان جهت تغذیه برای پیشگیری از دیابت را بشناسید. تغذیه سالم ضامن پیشگیری از مشکلات بعدی است.
دیدگاهتان را بنویسید